📘 مقدمه: از سلطهٔ واحد تا مشارکت عمومی
اثر «شرک» از نیما شهسواری، خوانشی تازه از مسئلهٔ قدرت است؛
کتابی که با زبانی شاعرانه و ذهنیتی فلسفی، قدرت را از جایگاه یگانه خارج کرده و آن را به مشارکتی همگانی بدل می‌کند.
این اثر، نقدی‌ست بر انحصار، و پیشنهادی‌ست برای بازتوزیع مسئولیت اجتماعی و سیاسی.
🔧 سبک نگارش و ساختار متن
نویسنده از نثری استعاری، قطعه‌ای، و غیرخطی بهره برده؛
جملات پرشتاب، تکرارشونده، و نمادگرایانه‌اند؛
و سبک خاص «روایت-فلسفی» را خلق کرده‌اند که مخاطب را نه فقط درگیر معنا، بلکه درگیر زبان می‌کند.
🏛️ مفهوم قدرت؛ موجودیتی فراتاریخی
قدرت در «شرک»، نه ابزار سیاسی صرف، بلکه ساختاری همه‌جانبه‌ست؛
از خانواده تا زبان، از قانون تا فرهنگ؛
شهسواری از خواننده می‌خواهد قدرت را «توزیع‌شده» تصور کند، نه متمرکز؛
و یگانگی قدرت را، سرچشمهٔ اصلی انزوا، ظلم و فراموشی دیگران می‌نامد.
📘 عنوان اثر: شرک به‌مثابه رؤیای تقسیم
واژهٔ «شرک» در کتاب، نه در معنای مذهبی، بلکه در معناهای سیاسی و اجتماعی بازخوانی شده؛
به‌جای انکار الهیت، «شرک» به‌عنوان تقسیم قدرت مطرح می‌شود؛
راهی برای خنثی‌سازی تمرکز، و خلق یک نظم جمعی، چندصدا و برابر.
🤝 نقد واگذاری؛ دعوت به مشارکت مستقیم
نویسنده از واگذاری قدرت انتقاد می‌کند؛
سپردن تصمیم به نخبگان، یعنی حذف عقل جمعی.
کتاب به مشارکت همگانی در فرآیندهای سیاسی، فرهنگی و اخلاقی دعوت می‌کند؛
با تمام پرسش‌ها: فساد، بی‌تجربگی، تعارض—ولی با امید به بازسازی مردم‌سالارانه.
⚖️ آزادی و مسئولیت؛ دو ضلع قدرت اشتراکی
شهسواری آزادی را نه فقط رهایی از سلطه، بلکه آزادی «با» دیگران می‌داند.
مسئولیت فرد، بدون سهم داشتن در قدرت، ناقص است؛
و آزادی، بدون مسئولیت، تنها آشوب است.
کتاب تلاش می‌کند این دو را در فرم یک قدرت جمعی متعادل سازد.
⚠️ چالش‌ها و پرسش‌های فلسفی
- آیا قدرت اشتراکی در عمل قابل اجراست؟
- چگونه بی‌تفاوتی یا انفعال جمعی مدیریت می‌شود؟
- مرز بین آزادی و بی‌نظمی کجاست؟
کتاب به این پرسش‌ها پاسخ قطعی نمی‌دهد؛
بلکه آن‌ها را برای گفت‌وگو، اندیشه‌ورزی، و نوشتن آینده باز می‌گذارد.
📘 جمع‌بندی: فلسفه‌ای برای واگرایی از سلطه
«شرک»، بیانیه‌ای‌ست علیه تمرکز، علیه قهرمانان فردی، علیه مالکیت خصوصی قدرت؛
و دعوتی‌ست به ساختن جهان از خرد جمعی، مسئولیت، و هم‌پذیری.
نیما شهسواری در این اثر، نه فقط نقد می‌کند، بلکه پیشنهاد می‌دهد—آن هم با زبانی شاعرانه و نگاهی ساختارشکن.
📎 منابع و لینک‌های مرتبط
